Van regels naar gedrag: Wat betekenen de VCA-wijzigingen voor jouw organisatie?

De VCA is in beweging. Per 1 juli 2025 zijn de eerste wijzigingen doorgevoerd, met als doel meer aandacht voor leiderschap, gedrag en veiligheidscultuur. De impact hiervan zal de komende maanden steeds zichtbaarder worden. Tijd om in actie te komen.

De drie pijlers van veilig werken: techniek, organisatie én mens
Traditioneel richtte VCA zich vooral op techniek en organisatie: beleid, procedures, materieelkeuringen. Gedrag en cultuur kregen slechts beperkte aandacht. Met de nieuwe wijzigingen wordt de derde pijler – de mens – volwaardig onderdeel van het VGM-beheersysteem.

Leiderschap als fundament (vanaf 1 juli 2025)
Leidinggevenden moeten aantoonbaar beschikken over leiderschapsvaardigheden zoals:

• effectief communiceren
• motiveren
• toezicht houden
• risico’s beoordelen

Deze vaardigheden moeten:

• worden opgenomen in functieprofielen;
• worden meegenomen in beoordelingen;
• worden getraind indien nodig.

Deze eis geldt voor VCA** en VCA-P gecertificeerde bedrijven. In het eerste jaar geldt dit als verbeterpunt; vanaf 1 juli 2026 kan een afwijking worden genoteerd bij audits.

VCA-MAX: gedrag en bewustzijn centraal
VCA-MAX is een aanvullende module op het bestaande VCA-certificaat. Organisaties tonen hiermee aan dat ze actief werken aan veiligheidscultuur en gedrag, vergelijkbaar met trede 3 van gangbare cultuurladders.

Let op:

• VCA-MAX is geen alternatief voor VIA-aantoonbaarheid.
• Er is nog geen accreditatie voor certificerende instellingen.
• Sommige optionele VCA-vragen worden verplicht.

VCA-MAX vraagt om structurele borging van gedrag in het VGM-systeem én om het aantonen dat veiligheid wordt geleefd, niet alleen geregeld.

Nieuwe eind- en toetstermen (vanaf 1 januari 2026)
De examens voor VCA-Basis en VCA-VOL worden aangepast:

• VCA-Basis krijgt extra onderwerpen uit VCA-VOL.
• VCA-VOL wordt compacter: 60 vragen in 60 minuten.
• Specifieke risico’s worden minder behandeld.

Organisaties moeten zelf vaststellen welke risicovolle werkzaamheden en machines ze hebben, en aanvullend instrueren en opleiden. Leunen op de VCA-opleiding is niet meer voldoende.

Conclusie: van checken naar toepassen
De VCA-wijzigingen markeren een verschuiving van systeemcontrole naar gedragsverandering. Leiderschap, bewustzijn en cultuur zijn geen bijzaak meer, maar kernonderdelen van veilig werken. Organisaties worden uitgedaagd om actief aan de slag te gaan met hun RI&E, leiderschapsontwikkeling en veiligheidscultuur.

Meer weten over wat dit voor jouw organisatie betekent? Houd onze kanalen in de gaten. Binnenkort organiseren wij een webinar over dit thema.
Nu al vragen? Neem dan contact met ons op – we denken graag mee.

Terug