Het dak als veilige werkplek

Overheden stimuleren de implementatie van duurzame technologieën in gebouwen, wat leidt tot steeds meer innovaties en toepassingen op daken, zoals zonnepanelen, warmtepompen en andere elektrische installaties. Al deze installaties moeten veilig onderhouden kunnen worden volgens de regels van het Arbobesluit. De gebouweigenaar heeft daarbij de plicht om een veilige werkplek te garanderen, en dat geldt dus ook voor het dak.

Tekst Roel van Gils – Beeld Aboma

In het Arbobesluit is aangegeven dat zowel de ontwerpende partij als de opdrachtgever de verantwoordelijkheid heeft om te beoordelen of een gebouw veilig te onderhouden is. Toch blijft de opdrachtgever te allen tijde eindverantwoordelijk, zegt Harry Spies, operationeel manager bij Aboma. “Zeker bij nieuwbouw wordt het dak benut als standplaats voor allerhande installaties, maar wordt regelmatig voorbijgegaan aan het feit dat deze installaties op een veilige manier onderhouden moeten worden.” Duco Opdam, veiligheidskundig adviseur bij Aboma, vult aan: “Het is daarom belangrijk om al tijdens het ontwerp aandacht te hebben voor het dak als veilige werkplek in plaats van aan het einde pas te toetsenwat er is bedacht. Dan is het vaak een lesje omgaan met teleurstellingen.”

Onderhoudsdossier

Tijdens het ontwerp van een gebouw wordt er een V&G-plan opgesteld, met name om te beoordelen of een gebouw veilig gebouwd kan worden, legt Spies uit. “Daarnaast ligt er een V&G-dossier aan ten grondslag dat beschrijft op welke manier het gebouw veilig onderhouden kan worden. Zie het als het onderhoudsboekje van een gebouw. Dat moet in eerste instantie geïnitieerd worden door de ontwerpende partij, maar ook de opdrachtgever heeft hierin een rol. Die moet zich ervan vergewissen dat de ontwerpende en uitvoerende partij zich houden aan de regels van het Arbobesluit.” Opdam: “En daar wordt vooral bij grondgebonden woningen snel aan voorbij gegaan. Ze vergeten vaak dat de warmtepomp op het hellende dak periodiek door de installateur onderhouden moet worden. Kan dat niet veilig, dan zal een installateur het onderhoud niet uitvoeren. Formeel mag je als woningeigenaar terug naar je opdrachtgever, omdat deze conform de wet geen veilig te onderhouden gebouw heeft neergezet. De wet maakt geen onderscheid in grondgebonden woningen, appartementen complexen met een VvE of woontorens.”

Zeker bij nieuwbouw wordt het dak benut als standplaats voor allerhande installaties, maar wordt regelmatig voorbijgegaan aan het feit dat deze installaties op een veilige manier onderhouden moeten worden. 

Arbeidshygiënische strategie

Hoe wordt ook het dak een veilige werkplek? “Vanuit de Arbowet doorloop je de arbeidshygiënische strategie”, zegt Spies. Oftewel de volgorde waarin je maatregelen moet treffen om ervoor te zorgen dat het werk zo gezond en veilig mogelijk gedaan kan worden. “Dat begint met een bronaanpak, waarmee je een risico volledig wegneemt. Plaats dus bij voorkeur een warmtepomp niet op het dak, maar in de tuin. Lukt dat niet, dan kijk je naar collectieve maatregelen, zoals het plaatsen van een dakopstand of leuningwerk. Is dat ook geen optie, pas dan verval je in een aanlijnvoorziening.” Opdam: “Hoe lager in de arbeidshygiënische strategie, hoe hoger de mate van instructie. En kostentechnisch pakt een bron- of collectieve maatregel op termijn vaak ook gunstiger uit. Er is dus alles aangelegen om in te zetten op een zo hoog mogelijke prioritering in de arbeidshygiënische strategie. En al die keuzes moeten worden opgenomen en onderbouwd in het V&G-plan en -dossier.”

Hetgeen hierboven wordt geschetst, is niet alleen van toepassing voor nieuwbouw, maar geldt ook voor grootschalige renovatie of transformatie van gebouwen. “Vanuit Aboma beschouwen we het onderhoud van een gebouw integraal”, zegt Spies. “Naast het dak, beoordelen we bijvoorbeeld ook of de bewassing en kleinere onderhoudsactiviteiten aan de gevel veilig uitgevoerd kunnen worden, en geven indien nodig advies voor eventuele bijsturing. We verzorgen daarnaast trainingen rond deze thema’s bij opdrachtgevers om kennis over de verplichtingen en eisen die gesteld worden vanuit de wet- en regelgeving bij te spijkeren.”

Terug